بررسی مضامین اجتماعی شاعران عراقی در قرن نوزدهم

شعر اجتماعی موضوع جدیدی در ادبیات عربی نیست، و هدف از آن، پرداختن به مشکلات مردم یا گروهی از مردم می باشد که در یک جامعه با یکدیگر زندگی می کنند، و خواستار اصلاح وضع جامعه می باشد. شعر اجتماعی عراق در قرن نوزدهم، و در پی افزایش ظلم و ستم حکومت عثمانی، و با هدف مبارزه در برابر استبداد و به امید بر طرف شدن ریشه ها و عوامل نابسامانی های اجتماعی، شکل گرفت. در این پژوهش سعی شده مضامین شعری مورد توجه شاعران عراق در قرن نوزدهم مورد بررسی قرار بگیرند. این کار در سه فصل صورت گرفت، دو فصل اول به بررسی اوضاع عراق و محیطی که شاعران در آن زندگی کردند، اختصاص داده شد تا علت روی آوردن آنان به شعر اجتماعی مشخص شود، و در فصل سوم به مضامین اجتماعی مورد توجه آنان اشاره شد، و ابیاتی که در این زمینه داشته اند جمع آوری شدند. و با توجه به مطالعات انجام شده و استناد به منابع و مآخذ معتبر و جمع آوری اطلاعات لازم، نتایج قابل توجهی به دست آمد، که مهمترین آن ها: شعر اجتماعی عراق در قرن نوزدهم چون وضع جامعه را بررسی می کند می تواند به عنوان تاریخ عراق معرفی شود، و در نیمه ی اول موضوعاتی همچون شعر مناسبات و شکایت از ظلم حکومت عثمانی مطرح بود، اما بعد از ظهور نهضت ادبی موضوعات تغییر می کند و بیشتر به مشکلات جامعه می پردازد از قبیل: فقر و جهل و مشکلات زن در جامعه و دیگر موضوعات اجتماعی مهم. و شاعران به نامی همچون زهاوی و رصافی در نیمه ی دوم قرن نوزدهم درخشیدند، که واقعیت های جامعه را درک کرده و سعی در رهایی آن از بیماری هایی که دامن آن را گرفته و تلاش برای درمان آن ها کردند، و معضلات اجتماعی اقشار مختلف را بیان کردند، طوری که لقب اصلاح گر جامعه را گرفتند.